Leefomgeving en Veiligheid

Wat is de bedoeling van dit programma?

Leefomgeving
De openbare ruimte is onze woon-, werk- en leefomgeving en daarmee van groot belang voor inwoners, ondernemers en bezoekers van Nieuwegein. Wij streven ernaar de openbare ruimte toegankelijk en aantrekkelijk te maken en zo te behouden voor huidige en toekomstige generaties – jong en oud – als omgeving om in te wonen, recreëren en werken. We behouden en versterken de kwaliteit van de openbare ruimte en stellen de gebruiker en/of functie centraal. We doen dat samen met collega’s, inwoners, gebruikers en partners. 

Veiligheid
Nieuwegein is een veilige gemeente waar de huidige en volgende generaties graag zijn. Samen kunnen we Nieuwegein veiliger maken. Door een nauwe en effectieve samenwerking met partners, inwoners en ondernemers realiseren we een veilige en weerbare gemeente. We richten ons daarbij op het tegengaan van georganiseerde ondermijnende criminaliteit, het voorkomen van jonge aanwas en het doorbreken van criminele doorgroeiers. Ook versterken we de digitale veiligheid en handelen we adequaat bij maatschappelijke onrust. Tegelijkertijd blijven we inzetten op onze reguliere veiligheidsaanpak, zoals de lokale persoonsgerichte aanpak, crisisbeheersing en het tegengaan van woon- en adresfraude.

Relatie met andere programma's

‘ Leefomgeving’ heeft een belangrijke relatie met het programma ‘Wonen en Economie’ waar het gaat om Betere Buurten, (betaald) parkeren, spelen, Omgevingswet, Actieplan geluid, afval, duurzaamheid. En met het programma ‘Vrije tijd’ als het gaat om spelen en sport en bewegen.
Verder willen we ook de aandacht voor het omgaan met hemel- en afvalwater onder ontwikkelaars en inwoners vergroten. Hiervoor gebruiken we de instrumenten geschreven op de omgevingsprogramma’s ‘Duurzaam Bouwen: Woningbouw’, Wonen 2024-2040' en ‘Klimaatadaptatie 2023-2026: Samen klaar voor klimaatverandering’. Op deze wijze dragen wij zorg voor goede en voldoende voorzieningen op het gebied van riolering en waterhuishouding, die goed te beheren zijn.

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid  
We werken vanuit het programma Leefomgeving en Veiligheid mee aan de aanpak voor de opgaven in de Centrale As (oostelijk Batau en de wijken Zuilenstein, Jutphaas-Wijkersloot, Merwestein en Fokkesteeg), in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid binnen het programma Versterking Eigen kracht. Vanuit deze aanpak wordt langjarige inzet geboden om zo de leefbaarheid en veiligheid in de buurten te verbeteren, het perspectief voor de jeugd te verbeteren en voor onze inwoners bestaanszekerheid te vergroten. Dit doen we als gemeente niet alleen, maar we werken hier vanuit een samenwerkingsalliantie met verschillende organisaties in de stad. Samen met deze partijen werken we aan ons uitvoeringsplan en bezien we op welke wijze bestaande activiteiten bij kunnen dragen aan het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de Centrale As. 

Domeinoverstijgende veiligheidsthema's
Veiligheidsthema’s zijn vaak domeinoverstijgend. Overlast en criminaliteit zijn onder andere zichtbaar in de buitenruimte en raken daarom aan de programmaonderdelen van het Programma Wonen en Economie. Hierbij zijn de Omgevingswet, aansluiting bij de omgevingsprogramma's en een gezond ondernemersklimaat belangrijke elementen. In het bijzonder werken we in het kader van het project toekomstbestendige bedrijventerreinen aan het weerbaar houden van bedrijven op het bedrijventerrein Plettenburg-De Wiers. 

Digitale criminaliteit wordt steeds meer een onderdeel van het dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan ransomware-aanvallen, waarbij gegevens worden versleuteld en alleen tegen betaling weer beschikbaar worden gesteld of aan phishing waarbij criminelen proberen je bankgegevens en identiteit te stelen. Het is daarom belangrijk dat inwoners en ondernemers zich bewust zijn van deze risico’s en zich hiertegen kunnen beschermen. Naast het verhogen van het bewustzijn en de weerbaarheid van inwoners en ondernemers op het gebied van digitale veiligheid, zullen ook medewerkers van de gemeente Nieuwegein voldoende basisvaardigheden nodig hebben om digitaal veilig te werken. Dit speerpunt is reeds onderdeel van het programma ‘Samenwerken aan ICT’ van de afdeling Support, dat zich richt op het waarborgen van interne digitale veiligheid. 

Een bijzonder aandachtspunt is de relatie met het Programma Versterking Eigen kracht, Ondersteuning en Bescherming waar met name rond de thema's huiselijk geweld/kindermishandeling, complexe multiproblematiek en preventie van jeugdcriminaliteit samenwerking tussen het sociaal- en veiligheidsdomein van waarde is. Ook kan vroegtijdig signaleren en inzetten van interventies voorkomen dat casussen in het sociaal domein escaleren naar het veiligheidsdomein. 

Daarnaast is er ook een relatie tussen het thema gezondheid en veiligheid met betrekking tot het tegengaan van drugsgebruik. Naast de nadelige gezondheidseffecten van drugsgebruik, draagt de drugsgebruiker ook bij aan het in stand houden van criminaliteit. Belangrijke speerpunten zijn het voorkomen dat Nieuwegeinse jeugd drugs gaat gebruiken en/of in de drugscriminaliteit belandt. Vanuit het programma Veiligheid dragen we bij aan de uitvoering van het uitvoeringsprogramma integrale preventie middelengebruik 2025-2026. 

Wat doen we samen?

Leefomgeving
U10
Via de U10-bestuurstafel mobiliteit werken we aan de uitvoering van de doelen uit de ‘Mobiliteitsvisie grootstedelijk Utrecht’:
• Kiezen voor het verantwoord accommoderen van de mobiliteitsgroei.
• Kiezen voor de meest geschikte vervoerwijze per gebied.
• Kiezen voor kwaliteit voor de fietser.
• Kiezen voor kwaliteit voor de OV-reiziger.
• Kiezen voor een gezamenlijke aanpak van leefbaarheid en bereikbaarheid bij de grote weg.
Projecten als Ring Utrecht, noordelijke Randweg Utrecht (NRU) en aanpak A27.
Daarnaast wordt ook de regionale inzet richting het Rijk veelal via de U10 verricht.

Coöperatie ParkeerService
Onze gemeente is één van de 13 leden van de Coöperatie ParkeerService. ParkeerService verzorgt in onze stad een groot deel van de operationele zaken met betrekking tot het betaald parkeren. De omvang van dit dienstenpakket wordt ieder jaar vastgelegd in een Uitvoeringsovereenkomst. Dit betreft zowel afspraken over de werkzaamheden als de bijbehorende kosten.

Afval en grondstoffen
We werken samen met RMN en de andere RMN-gemeenten aan het verbeteren van de inzameling
van afval en grondstoffen en aan een toekomstbestendige organisatie. Ook werken we samen met de AVU (Afvalverwijdering Utrecht). Dit is een gemeenschappelijke regeling die verantwoordelijk is voor het aanbesteden en beheren van contracten voor de verwerking van afval en grondstoffen.

Riolering en water
Het (afval)watersysteem houdt niet op aan de gemeentegrenzen en daarom werken we regionaal samen in het Netwerk Water & Klimaat. De partijen van het netwerk zijn het waterschap Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, 14 gemeenten, de provincie en de Veiligheidsregio. Belangrijke thema’s zijn de opgave als gevolg van de klimaatverandering, duurzaamheid en kostenbesparing.

Veiligheid
Het waarborgen en vergroten van de veiligheid binnen Nieuwegein, kan niet zonder samenwerking met lokale, regionale en landelijke partners. 

Een voorbeeld van een lokale integrale aanpak is de Aanpak Nypels. Vanuit de uitgangspunten 'Anders doen op het Nypelsplantsoen' en 'dat doen wat nodig is' zetten we samen met onder andere Woonin, politie, stichting JoU, WIL en Geynwijs in op leefbaarheids- en veiligheidsvraagstukken rond het Nypelsplantsoen.  

Een ander voorbeeld van de lokale integrale aanpak is het bondgenotennetwerk van Nieuwegein. Het bondgenotennetwerk is in 2024 gezamenlijk met de politie opgestart met als doel het opbouwen van relaties met sleutelfiguren in de stad. De sleutelfiguren zijn geen professionals, maar inwoners die actief zijn en een achterban hebben bij bijvoorbeeld een stichting of sportclub. Tijdens de bijeenkomsten met de bondgenoten halen we, met de focus op openbare orde en veiligheid, op wat het sentiment is en wat er speelt in de wijken van Nieuwegein op het gebied van o.a. radicalisering, polarisatie en overlast. Ook fungeren onze bondgenoten als klankbord op het moment dat er sprake is van landelijke, regionale of lokale ontwikkelingen die mogelijk de openbare orde in Nieuwegein kunnen verstoren.  

Maar, problematiek op het gebied van de openbare orde en veiligheid stopt vaak niet bij de gemeentegrenzen. We zetten daarom in op goede samenwerking met onze buurgemeenten en regionale/landelijke partners zoals Bureau RVS, het RIEC en het Zorg- en Veiligheidshuis Regio Utrecht. In het kader van Preventie met Gezag wordt er samengewerkt met andere manifestgemeenten en specifiek in Midden-Nederland intensiever met Utrecht, Almere en Lelystad. Vanuit het Rijk is het ministerie van Justitie en Veiligheid betrokken bij de beide programma's.  

Ook is de gemeente Nieuwegein één van de deelnemers aan de gemeenschappelijke regelingen Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Utrecht (wordt waarschijnlijk ODU) en de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). De RUD voert milieutaken uit op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. De VRU geeft uitvoering aan een adequate risico-/ crisisbeheersings- en brandweerorganisatie en draagt daarmee bij aan een veilige leefomgeving in Nieuwegein.